～ば～ほど

意味:

  Càng ~ càng…

説明:

 Mẫu câu này diễn tả sự biến đổi tương ứng về mức độ hoặc phạm vi của nội dung được nêu ra ở phần sau của câu, khi mà điều kiện được nêu ở phần trước của câu thay đổi. Ở đây bộ phận đứng trước 「～ば／～なら」và 「ほど」phải là cùng một động từ hoặc tính từ.

 V- ます ＋ たがる

意味:

  Anh/chị… muốn…, thích…

説明:

 Diễn tả tình trạng ngôi thứ ba muốn, thích làm gì đó…

 普通形（N＋Aナ:  だ） ＋ かもしれない

意味:

  Không chừng~, Có thể~

説明:

 Dùng để diễn đạt sự suy xét, phán đoán của người nói. Nó có nghĩa là có khả năng một sự việc hay một tình huống nào đó đã hoặc sẽ xảy ra. So với「～でしょう」thì mức độ chắc chắn của mẫu câu này thấp hơn nhiều.

普通形（N＋Aナ:  だ） ＋  でしょう

意味:

 Có lẽ~

説明:

☞ Dùng để diễn đạt sự suy xét, phán đoán của người nói căn cứ vào thông tin có được.

☞ Ở dạng nghi vấn, dùng để hỏi về sự suy xét, phán đoán của người nghe.

～しか～ない

意味:

  Chỉ~

説明:

 「しか」được dùng sau danh từ, lượng từ v.v., và vị ngữ của nó luôn ở thể phủ định. Nó nhấn mạnh phần đứng trước, giới hạn phần đó và phủ định những nội dung khác còn lại. Nó thay thế các trợ từ「が」、「を」và được thêm vào sau các trợ từ khác. Khác với「だけ」được dùng với sắc thái khẳng định, thì「しか」được dùng với sắc thái phủ định.

 Vて → ておく / ておきます

意味:

  Làm gì trước...

Từ giờ cho đến cuộc họp tới, tôi phải làm gì để chuẩn bị?

…Anh/chị hãy đọc trước tài liệu này.

説明:

☞Dùng để diễn tả việc hoàn thành xong một động tác hoặc hành vi cần thiết nào đó trước một thời điểm nhất định.

☞Dùng để diễn tả việc hoàn thành xong một động tác cần thiết nào đó để chuẩn bị cho lần sử dụng sau, hoặc diễn tả một giải pháp tạm thời nào đó.

☞Dùng để diễn tả việc giữ nguyên hoặc duy trì một trạng thái.

注意:

Trong văn nói thì 「～ておきます」biến thành「～ときます」

Anh/chị để ở đó.

普通形（Aな→な／N→の）＋ よう

意味:

  Hình như, có lẽ ~

   Đông người tập trung nhỉ.

…Hình như có tai nạn thì phải. Có xe ô-tô cảnh sát và xe cấp cứu ở đây đấy.

説明:

 「～ようです」là cách nói biểu thị sự suy đoán mang tính chủ quan dựa trên thông tin mà người nói nhận được từ giác quan của mình. Đôi khi phó từ「どうも」, với nghĩa là không rõ nội dung mà mình nói là sự thật hay không, được dùng kèm theo trong mẫu câu này.

注意:

☞ Sự khác nhau giữa 「～そうです」và「～ようです」

☞ 「～そうです」diễn đạt sự suy đoán trực quan dựa trên quan sát thị giác của mình về cử chỉ hoặc dáng vẻ.

Anh Miller trông có vẻ bận.

☞  「～ようです」diễn đạt sự suy đoán của người nói dựa trên thông tin mà mình đọc được hoặc nghe được.

Hình như anh Miller bận.

～Ｖ意向形   と思う

意味:

 Định làm…

説明:

 Mẫu câu này được dùng để bày tỏ ý định của người nói và biểu thị rằng ý định của người nói đã được hình thành từ trước lúc nói và hiện tại vẫn tiếp diễn, được dùng cho ngôi thứ nhất.

注意:
Mẫu câu「V意向形と思っています」có thể được dùng để biểu thị ý định của ngôi thứ ba.

Anh ấy đang định làm việc ở nước ngoài.

 Vる／Vない ＋ つもり

意味:

  Dự định~, Quyết định~

説明:

Chúng ta dùng [Động từ thể nguyên dạng つもりです] để diễn đạt ý định làm một việc gì đó, và [Động từ thể ないつもりです] để diễn đạt ý định không làm một việc gì đó.

 Vる／N  →   の ＋ 予定

意味:

  Theo dự định~, theo kế hoạch~

説明:

 Chúng ta dùng mẫu câu này để nói về dự định hoặc kế hoạch.

Vて ＋ あげる

意味:

  Làm cho (ai đó)

説明:

 Diễn tả hành động mình làm gì cho ai đó.

注意:

 Chỉ sử dụng với người ngang hàng hoặc thấp hơn mình.

 Vて   ＋  くれる

意味:

  Làm cho, làm hộ (mình)~

説明:

 Diễn tả ai đó làm việc gì đó cho mình, hộ mình.

注意:

 Người nhận chỉ có thể là ngôi thứ nhất (tôi)

 Vて  ＋  もらう

意味:

  Được làm cho~

説明:

Diễn tả việc mình được ai đó làm cho một việc gì.

Vて   →  ていただけませんか

意味:

Cho tôi ~ có được không?

説明:

 Đây là mẫu câu đề nghị có mức độ lịch sự cao hơn mẫu câu「～てください」

～Ｖ受身

意味:

  Động từ thể bị động (Bị, bắt làm gì đó)

説明:

☞  Diễn tả hành động mà người thứ hai thực hiện một hành vi nào đó với người thứ nhất, thì đứng từ phía của đối tượng tiếp nhận hành vi là người thứ nhất sẽ sử dụng động từ bị động thể biểu hiện. Trong câu bị động thì người thứ nhất là chủ thể của câu và người thứ hai là chủ thể của hành vi và được biểu thị bằng trợ từ 「に」

☞  Diễn tả hành động mà người thứ hai thực hiện một hành vi nào đó đối với vật mà người thứ nhất sở hữu và trong nhiều trường hợp thì hành vi đó gây phiền toái cho người thứ nhất. Ngoài người ra, chủ thể của hành vi có thể là vật chuyển động.

☞  Khi nói về một sự việc nào đó và không cần thiết phải nêu rõ đối tượng thực hiện hành vi, thì chúng để “vật” hoặc “việc” làm chủ thể của câu và dùng động từ bị động để diễn đạt.

注意:

Khi dùng các động từ biểu thị sự “sáng tạo”, “tạo ra”, “tìm thấy”  (ví dụ かきます、はつめいします、はっけんします、v.v) ở thể bị động thì chúng ta không dùng「に」mà dùng 「によって」để biểu thị chủ thể của hành vi.

Điện thoại do Bell phát minh ra.

 ～Ｖ禁止

意味:

  Động từ thể cấm chỉ (Cấm, không được…)

説明:

☞    Thể cấm chỉ được dùng để ra lệnh cho ai đó không được thực hiện một hành vi nào đó. Thể này mang sắc thái mạnh, áp đặt và đe dọa vì thế phạm vi dùng chúng ở cuối câu văn rất hạn chế. Ngoài ra, trong văn nói thì trong hầu hết các trường hợp các thể này chỉ được nam giới dùng.

☞    Người nam giới có địa vị hoặc tuổi tác cao hơn nói với người bên dưới mình, hoặc bố nói với con.

☞    Nam giới nói với nhau. Trong trường hợp này thì nhiều khi từ 「よ」được thêm vào cuối câu để làm “mềm” hơn sắc thái của câu.

☞   Trường hợp ít có điều kiện để quan tâm đến người mà mình giao tiếp ví dụ như khi truyền đạt chỉ thị khi đang làm việc trong phân xưởng, hoặc trong các tình huống khẩn cấp như hỏa hoạn, động đất v.v.. Ngay cả cả trong các trường hợp như thế thì cũng chỉ người là nam giới. có vị trí hoặc tuổi cao hơn mới dùng.

☞   Trường hợp hô khẩu hiệu trong các buổi diễn tập, trong hoạt động thể thao ở nhà trường, câu lạc bộ v.v

☞  Cổ vũ trong khi xem thể thao. Trong trường hợp này thì đôi khi nữ giới cũng dùng.

☞  Khi muốn chú trọng đến sự đơn giản để tạo hiệu quả truyền đạt như trong các ký hiệu giao thông.

～V可能形

意味:

  Động từ thể khả năng (Có thể làm…)

説明:

☞   Động từ khả năng diễn tả một năng lực, tức là việc ai đó có khả năng làm một việc gì đó.

☞   Động từ khả năng diễn tả một điều kiện, tức là một việc gì đó có thể thực hiện trong một hoàn cảnh nào đó.

☞  Động từ khả năng không diễn tả động tác hoặc hành động mà diễn tả trạng thái. Thông thường đối tượng được biểu thị bằng「が」

 ～V使役

意味:

  Động từ thể sai khiến (để/cho, làm cho~)

説明:

Động từ sai khiến biểu thị một trong hai nghĩa là “bắt buộc” hoặc “cho phép”. Được dùng trong những trường hợp khi mà quan hệ trên dưới rõ ràng, ví dụ như bố mẹ-con cái, anh trai- em trai, cấp trên-cấp dưới v.v., và người trên bắt buộc hoặc cho phép người dưới làm một việc gì đó.

注意:

☞   Ví dụ 1, 2 biểu thị nghĩa “bắt buộc”; ví dụ 3, 4 biểu thị nghĩa “cho phép”.

☞   Trong trường hợp người trong một nhóm (ví dụ công ty) nói với người ngoài về việc cho người ở trong cùng nhóm với mình làm một việc gì đó, thì câu sai khiến được dùng bất kể quan hệ trên dưới thế nào. Ví dụ dưới đây thể hiện điều đó.

Khi đến nhà ga thì anh gọi điện cho tôi.

Tôi sẽ cho nhân viên ra đón.

☞  Khi động từ là động từ chỉ tình cảm, tâm trạng như 「あんしんする(an tâm)、しんぱいする(lo lắng)、がっかりする(chán nản)、よろこぶ(vui, mừng)、かなしむ(buồn)、おこる(giận, cáu) v.v thì chúng ta cũng có thể dùng thể sai khiến như ví dụ sau đậy.

Hồi còn nhỏ, vì sức khỏe yếu nên tôi làm cho mẹ lo lắng.

N1  は  N2  に  V（使役受身）

意味:

  Động từ thể thụ động sai khiến (Bi bắt làm gì đó)

説明:

♦   Cách chia động từ sang thể thụ động sai khiến

      ☞  Nhóm I: đổi い　thành あ　rồi thêm せられる

           Ví dụ:
           かきます→かかせられます
          はなします→はなさせられます

          Chia rút gọn:
          書かせられます→書かされる
          話させられます→không chia được vì trở ngại do phát âm

      ☞  Nhóm II: bỏ đuôi る　thêm させられる
          Ví dụ:
          みます→みさせられます
          あけます→あけさせられます

      ☞  Nhóm III:
          します→させられます
         きます→こさせられます

♦  N1 bị N2 bắt làm gì đó.

♦  Diễn tả hành động bị bắt phải làm gì đó.

V-ます  ＋  なさい

意味:

Hãy làm…đi

説明:

☞   Diễn tả một đề nghị, một yêu cầu.

☞   Đây là mẫu câu thể hiện hình thức mệnh lệnh. Mẫu câu này thường được dùng trong những trường hợp như khi cha mẹ nói với con cái, giáo viên nói với học sinh v.v., nó ít nhiều nhẹ nhàng hơn thể mệnh lệnh của động từ. Vì thế nữ giới thường ưa dùng mẫu câu này hơn là thể mệnh lệnh của động từ. Nhưng mẫu câu này thì không được dùng với người trên.

Vて →  ても (V/A/N)

意味:

  Ngay cả khi, thậm chí, có thể~

説明:

☞ Mẫu câu 「Vてもいいです」dùng để biểu thị sự được phép làm một điều gì.

☞ Nếu chuyển mẫu câu 「Vてもいいです」này thành câu nghi vấn thì chúng ta sẽ được một câu xin phép.

 Vて  →  てしまう

意味:

…Xong, lỡ làm…

説明:

☞ Thể hiện tình trạng hoàn thành xong quá trình động tác.

☞ Được sử dụng để diễn đạt tâm trạng hối tiếc, hối hận, tiếc nuối.

 N  ＋  みたい

意味:

 Hình như~

説明:

☞ Diễn tả hành động, sự việc theo sự suy đoán của người nói.

☞ みたいxem như là một tính từ な

注意:

 Thường đi kèm với まるで

V-ます  ＋  ながら

意味:

 Vừa...vừa...

説明:

 Diễn tả hai hành động xảy ra cùng một thời gian

Vる／N   ＋  のに

意味:

  Cho…, để…

説明:

☞ Được sử dụng như là danh từ

☞ Thường theo sau là các động từ つかう、いい、べんりだ、役にたつ、「時間」がかかる。

Vる／Vない／Aい／Aな／N  →  の ＋  はずです

意味:

  Chắc chắn~ , nhất định~

Anh Miller hôm nay có đến không ạ?

…Chắc chắn anh ấy sẽ đến.Vì hôm qua tôi nhận được điện thoại của anh ấy.

Thật sự nếu nhấn nút này thì được không? Cho dù có nhấn cũng không hoạt động được.

… Nếu dựa vào sách hướng nhẫn này chắc chắn là được nhưng mà… Kỳ quá.

説明:

☞   Mẫu câu này biểu thị rằng người nói, dựa trên một căn cứ nào đó, phán đoán là chắc chắn một việc gì đó sẽ xảy ra.

☞   Mẫu câu này được dùng để biểu thị rằng người nói tin chắc vào điều đó.

☞  Mẫu câu này được dùng để thể hiện tâm trạng ăn năn, hối hận, hoài nghi.

 ～はずがない

意味:

  Không thể có~, Không thể~

説明:

 Thể hiện sự nghi ngờ sâu sắc của người nói về chuyện không thể có, phi lý.

Vない（～ない）  →  ずに～

意味:

  Không làm gì…

説明:

☞  Mẫu câu này là mẫu câu rút ngắn của thể 「～ないで」diễn tả chuyện không làm việc gì đó nhưng mang tâm trạng tiếc nuối, ân hận.

☞   Mẫu câu này thường sử dụng trong văn viết.

 V ない  →  ないで

意味:

  ~Mà không

説明:

☞ V – ない形ないで：~Mà không

☞ V1 – ない形ないで、V2：Không thực hiện hành động 1 khi có hành động 2

☞ V1 – ない形ないで、V2：Không thực hiện hành động 1 mà thực hiện hành động 2

Không thực hiện hành động 1 khi có hành động 2

Không thực hiện hành động 1 mà thực hiện hành động 2

V／Aい／Aな／N- 普通形  ＋  かどうか

意味:

  ~ hay không?

説明:

Khi muốn lồng một câu nghi vấn không dùng nghi vấn từ vào trong câu văn thì chúng ta dùng mẫu câu này.

Vる／Vた／Vない／Vて／V命令形   ＋  という

意味:

  Có cái việc ~ như thế

 V ます（～ます）  ＋  やすい

意味:

  Dễ~

説明:

☞   Dùng để biểu thị việc làm một việc gì đó là dễ.

☞   Dùng để biểu thị tính chất của chủ thể (người hoặc vật) là dễ thay đổi, hoặc biểu thị một việc gì đó dễ xảy ra.

 V ます（～ます）   ＋   にくい

意味:

  Khó~

説明:

☞ Dùng để biểu thị việc làm một việc gì đó là khó.

☞ Dùng để biểu thị tính chất của chủ thể (người hoặc vật) là khó thay đổi, hoặc biểu thị một việc gì đó khó xảy ra.

注意:

「にくい」chia cách giống tính từ đuôi い

Cái cốc này khó vỡ nên an toàn.

 N   が  V て  ＋  ある

意味:

  Có làm gì đó…

説明:

 Mẫu câu thể hiện trạng thái của chủ thể N, thường được dùng khi ai đó trong quá khứ đã tác động lên chủ thể N thông qua việc thực hiện hành động Vて, kết quả của hành động đó vẫn đang được lưu giữ lại ở hiện tại.

注意:

☞   Vてlà tha động từ.

☞   Vてあるchỉ là mẫu câu miêu tả trạng thái hiện tại của sự vật là như thế, người nói chỉ đang miêu tả lại trạng thái.

☞   Không dùng Vてあるđể miêu tả trạng thái của những chủ thể to, khó di chuyển như tòa nhà…

Vる／Vている／Aい／Aな／N  →  の＋あいだに

意味:

  Trong khi, Trong lúc, Trong khoảng

説明:

☞ Diễn tả khoảng thời gian diễn ra một trạng thái hay hành động kéo dài.

☞ Đứng sau từ này sẽ là câu diễn đạt hành động hay sự việc được tiến hành vào một thời điểm nào đó trong khoảng thời gian trên.

～ く/ ～にする

Aい  →  く／N・Aな  →  に  ＋  する

意味:

 Làm gì đó một cách…

説明:

 Biểu thị ai đó đã làm biến đổi một đối tượng nào đó.

 N  に  Vて  ＋  ほしい

意味:

  Muốn (ai) làm gì đó～

説明:

 Biểu đạt kì vọng, yêu cầu của người nói đối với một người khác.

V た  ＋  ところ

意味:

  Sau khi ~, Mặc dù~

説明:

☞   Diễn tả sau khi làm cái gì đó thì kết quả như thế nào.

☞   Diễn tả kết quả ngược lại dự báo, kỳ vọng.

Vる  ＋  ことにする

意味:

  Tôi quyết định…

説明:

 Diễn tả sự quyết định, ý định  về hành vi tương lai và được sử dụng cho ngôi thứ nhất.

 Vる／Vない   

Aい  →  い   

意味:

  Dự định, qui tắc…

説明:

 Diễn tả sự định hay qui tắc.

注意:

Khi dùng với ý chỉ qui tắc, được dùng nhiều với từ ngữ Cấm, cho phép